Τα Περιφερειακά Ταμεία Ανάπτυξης (Π.Τ.Α.) ιδρύθηκαν με πρωταρχικό σκοπό την επιτάχυνση των διαδικασιών πληρωμής συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση έργων. Ο αναπτυξιακός τους χαρακτήρας πλαισίωσε τη διαδικασία των πληρωμών του ΠΔΕ ώστε να τα καταστήσει ένα ενεργό χρηματοδοτικό εργαλείο σε τοπικό επίπεδο προς την κατεύθυνση της οικονομικής ανάπτυξης της Περιφέρειας. Έχοντας στις αρμοδιότητές τους τη δυνατότητα να υποστηρίζουν τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της Περιφέρειας και την τεχνική υποστήριξη της, ιδίως στον τομέα εκπόνησης μελετών, ερευνών και εφαρμογής προγραμμάτων, αποτελούν έναν δυνητικά αναπτυξιακό μηχανισμό που συνδυάζει τις ωφέλειες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Τα Περιφερειακά Ταμεία Ανάπτυξης συστάθηκαν στην έδρα κάθε κρατικής Περιφέρειας (αρ. 53 του Ν. 2218/94) και από 1-1-2011, διέπονται από νέες νομοθετικές διατάξεις (Ν.3852/2010, αρ. 190-193), οπότε και η λειτουργία τους συνδέθηκε με τις 13 αιρετές Περιφέρειες. Είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) διοικούμενα από Δ.Σ με Πρόεδρο τον οικείο αιρετό Περιφερειάρχη. Από τον Σεπτέμβριο του 2012, τα Περιφερειακά Ταμεία Ανάπτυξης ανήκουν στους «Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης» (το με Α.Π. Γ1-1056/10-9-2012 έγγραφο της ΕΛΣΤΑΤ «Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης») , το οποίο σημαίνει πρακτικά, μεταξύ άλλων, ότι ακολουθούν το δημόσιο λογιστικό, καταχωρούν τα οικονομικά τους στοιχεία σε κεντρικό επίπεδο, ενώ τηρούν «Μητρώο Δεσμεύσεων». Σύμφωνα με τον Ν.3852/2010, η εποπτεύουσα Αρχή για τη νομιμότητα των διαδικασιών των Π.Τ.Α. είναι ο «Ελεγκτής Νομιμότητας» του Υπουργείου Εσωτερικών, ρόλο που προσωρινά ασκεί ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (Α.Δ).